Dili lang pisikal ang kalibotan. Labi kay ang tawo, dunay gimugna nga pinulongan, kalibotan sa iyang pinulongan. Ang mananap ug tawo, nanaglahi tungod sa pinulongan. Ang pinulongan sa tawo maoy nakalahi niya sa ubang mananap. Kay agi niining pinulongan, ang tawo gapintal sa nagkadaiyang kalibotan sulod ning pisikal nga kalibotan.
Ingon ana ka importante ang pinulongan. Alang sa tawo, dakong kabahin ang pinulongan sa iyang pagkatawo. Kon way pinulongan, usa lang siya ug sama sa mga mananap, nga gatuyok-tuyok ning pisikal nga kalibotan, unsay makita sa atbang mao ra na.
Apan ang tawo, agi sa iyang pinulongan, mapintal niya ang iyang imahinasyon, pagtuo, konsepto, pilosopiya, sugilanon, balak ug uban pa. Gininhawa sa iyang kalag o espiritu ang iyang pinulongan, ambot lang, unsay dagway sa kalibotan kon wala nay pinulongan.
Hinoon, naa nay salabotan nga nakab-ot ang tawo, taas-taas na nga panabot, ug kauban niya nag iyang pinulongan sa maong paglambo sa iyang pagkatawo.
Sa laing bahin, gitaho karon nga daghang nagkadaiyang pinulongan sa mga lumad ang paspas nga nagkahanaw gikan niining pisikal nga kalibotan. Sama ra nga daghang nagkadaiyang mga mananap o tanom ang nagkapuo usab sa hingpit, ug dili na gyod mabalik. Sa pagkadaot niining kinaiyahan, nagkaparot ang iyang kadaiyahan, maingon nato nga nameligro na pod ang kinabuhi ning kalibotan. Dakong kadaot ang gidala sa tawo niining kalibotanaha.
Ang Kalibotan Binisaya, gasagubang pod og katalagman, gitaho nga nagkaut-ot ang mga
pinulongang Bisaya, kon kaniadto maoy kinadaghang populasyon sa Nasod Pilipinas, karon dili na.
Apan, bisan tuod nga wala matagad sa edukasyon, sa gobyerno, sa media, ug sa ubang nataran sa katilingban, may pipila ka mga Bisaya gihapon ang naningkamot sa pag-ugmad sa tanaman o kulturang Bisaya.
Gikan niadtong 2006 miulbo ang Bisrock, ang Bisaya rock, nga gilabyog-labyog sa mga kabatan-onan. Ug tungod pod sa dagitwanang (cyberspace) o gambalayan (worl wide web), mikaylap pod ang mga sinulat nga Binisaya, labi na kay ubay-ubay na pod ang mga Bisaya nga nahigmata diha sa pag-angkon sa ilang kailhanan ug pag-atiman sa ilang kaugalingong kultura. Pipila pod nga mga abilidad sa pagmugna ang napukaw diha sa pagsulat o pagbalak.
Mabuhi ang kalibotang Bisaya.
Molapad pa gyod ning kalibotan sa Bisaya, kon magkadaghan na ang mga Bisdak, mga bisayang dako, nga may dakong gugma sa ilang pagkaBisaya. Mabuhi ang mga Bisdak!
